屈原列傳

作者：司馬遷 朝代：兩漢

屈原列傳原文：

　　屈原者，名平，楚之同姓也。為楚懷王左徒。博聞強(qiáng)志，明于治亂，嫻于辭令。入則與王圖議國(guó)事，以出號(hào)令；出則接遇賓客，應(yīng)對(duì)諸侯。王甚任之。

　　上官大夫與之同列，爭(zhēng)寵而心害其能。懷王使屈原造為憲令，屈平屬草稿未定。上官大夫見而欲奪之，屈平不與，因讒之曰：“王使屈平為令，眾莫不知。每一令出，平伐其功，曰以為‘非我莫能為也。’”王怒而疏屈平。

　　屈平疾王聽之不聰也，讒諂之蔽明也，邪曲之害公也，方正之不容也，故憂愁幽思而作《離騷》。“離騷”者，猶離憂也。夫天者，人之始也；父母者，人之本也。人窮則反本，故勞苦倦極，未嘗不呼天也；疾痛慘怛，未嘗不呼父母也。屈平正道直行，竭忠盡智，以事其君，讒人間之，可謂窮矣。信而見疑，忠而被謗，能無(wú)怨乎？屈平之作《離騷》，蓋自怨生也。《國(guó)風(fēng)》好色而不淫，《小雅》怨誹而不亂。若《離騷》者，可謂兼之矣。上稱帝嚳，下道齊桓，中述湯、武，以刺世事。明道德之廣崇，治亂之條貫，靡不畢見。其文約，其辭微，其志潔，其行廉。其稱文小而其指極大，舉類邇而見義遠(yuǎn)。其志潔，故其稱物芳；其行廉，故死而不容。自疏濯淖污泥之中，蟬蛻于濁穢，以浮游塵埃之外，不獲世之滋垢，皭然泥而不滓者也。推此志也，雖與日月爭(zhēng)光可也。

　　屈原既絀。其后秦欲伐齊，齊與楚從親，惠王患之。乃令張儀佯去秦，厚幣委質(zhì)事楚，曰：“秦甚憎齊，齊與楚從親，楚誠(chéng)能絕齊，秦愿獻(xiàn)商、於之地六百里。”楚懷王貪而信張儀，遂絕齊，使使如秦受地。張儀詐之曰：“儀與王約六里，不聞六百里。”楚使怒去，歸告懷王。懷王怒，大興師伐秦。秦發(fā)兵擊之，大破楚師于丹、淅，斬首八萬(wàn)，虜楚將屈匄，遂取楚之漢中地。懷王乃悉發(fā)國(guó)中兵，以深入擊秦，戰(zhàn)于藍(lán)田。魏聞之，襲楚至鄧。楚兵懼，自秦歸。而齊竟怒，不救楚，楚大困。明年，秦割漢中地與楚以和。楚王曰：“不愿得地，愿得張儀而甘心焉。”張儀聞，乃曰：“以一儀而當(dāng)漢中地，臣請(qǐng)往如楚。”如楚，又因厚幣用事者臣靳尚，而設(shè)詭辯于懷王之寵姬鄭袖。懷王竟聽鄭袖，復(fù)釋去張儀。是時(shí)屈原既疏，不復(fù)在位，使于齊，顧反，諫懷王曰：“何不殺張儀？”懷王悔，追張儀，不及。

　　其后，諸侯共擊楚，大破之，殺其將唐眜。時(shí)秦昭王與楚婚，欲與懷王會(huì)。懷王欲行，屈平曰：“秦，虎狼之國(guó)，不可信，不如毋行。”懷王稚子子蘭勸王行：“奈何絕秦歡！”懷王卒行。入武關(guān)，秦伏兵絕其后，因留懷王，以求割地。懷王怒，不聽。亡走趙，趙不內(nèi)。復(fù)之秦，竟死于秦而歸葬。

　　長(zhǎng)子頃襄王立，以其弟子蘭為令尹。楚人既咎子蘭以勸懷王入秦而不反也。屈平既嫉之，雖放流，眷顧楚國(guó)，系心懷王，不忘欲反。冀幸君之一悟，俗之一改也。其存君興國(guó)，而欲反復(fù)之，一篇之中，三致志焉。然終無(wú)可奈何，故不可以反。卒以此見懷王之終不悟也。

　　人君無(wú)愚智賢不肖，莫不欲求忠以自為，舉賢以自佐。然亡國(guó)破家相隨屬，而圣君治國(guó)累世而不見者，其所謂忠者不忠，而所謂賢者不賢也。懷王以不知忠臣之分，故內(nèi)惑于鄭袖，外欺于張儀，疏屈平而信上官大夫、令尹子蘭，兵挫地削，亡其六郡，身客死于秦，為天下笑，此不知人之禍也。《易》曰：“井渫不食，為我心惻，可以汲。王明，并受其福。”王之不明，豈足福哉！令尹子蘭聞之，大怒。卒使上官大夫短屈原于頃襄王。頃襄王怒而遷之。屈原至于江濱，被發(fā)行吟澤畔，顏色憔悴，形容枯槁。漁父見而問之曰：“子非三閭大夫歟？何故而至此？”屈原曰：“舉世皆濁而我獨(dú)清，眾人皆醉而我獨(dú)醒，是以見放。”漁父曰：“夫圣人者，不凝滯于物，而能與世推移。舉世皆濁，何不隨其流而揚(yáng)其波？眾人皆醉，何不哺其糟而啜其醨？何故懷瑾握瑜，而自令見放為？”屈原曰：“吾聞之，新沐者必彈冠，新浴者必振衣。人又誰(shuí)能以身之察察，受物之汶汶者乎？寧赴常流而葬乎江魚腹中耳。又安能以皓皓之白，而蒙世之溫蠖乎？”乃作《懷沙》之賦。于是懷石，遂自投汨羅以死。

　　屈原既死之后，楚有宋玉、唐勒、景差之徒者，皆好辭而以賦見稱。然皆祖屈原之從容辭令，終莫敢直諫。其后楚日以削，數(shù)十年竟為秦所滅。自屈原沉汨羅后百有馀年，漢有賈生，為長(zhǎng)沙王太傅。過湘水，投書以吊屈原。

　　太史公曰：“余讀《離騷》、《天問》、《招魂》、《哀郢》，悲其志。適長(zhǎng)沙，過屈原所自沉淵，未嘗不垂涕，想見其為人。及見賈生吊之，又怪屈原以彼其材游諸侯，何國(guó)不容，而自令若是！讀《鵩鳥賦》，同死生，輕去就，又爽然自失矣。”

屈原列傳拼音解讀：

　　qū yuán zhě ，míng píng ，chǔ zhī tóng xìng yě 。wéi chǔ huái wáng zuǒ tú 。bó wén qiáng zhì ，míng yú zhì luàn ，xián yú cí lìng 。rù zé yǔ wáng tú yì guó shì ，yǐ chū hào lìng ；chū zé jiē yù bīn kè ，yīng duì zhū hóu 。wáng shèn rèn zhī 。

　　shàng guān dà fū yǔ zhī tóng liè ，zhēng chǒng ér xīn hài qí néng 。huái wáng shǐ qū yuán zào wéi xiàn lìng ，qū píng shǔ cǎo gǎo wèi dìng 。shàng guān dà fū jiàn ér yù duó zhī ，qū píng bú yǔ ，yīn chán zhī yuē ：“wáng shǐ qū píng wéi lìng ，zhòng mò bú zhī 。měi yī lìng chū ，píng fá qí gōng ，yuē yǐ wéi ‘fēi wǒ mò néng wéi yě 。’”wáng nù ér shū qū píng 。

　　qū píng jí wáng tīng zhī bú cōng yě ，chán chǎn zhī bì míng yě ，xié qǔ zhī hài gōng yě ，fāng zhèng zhī bú róng yě ，gù yōu chóu yōu sī ér zuò 《lí sāo 》。“l(fā)í sāo ”zhě ，yóu lí yōu yě 。fū tiān zhě ，rén zhī shǐ yě ；fù mǔ zhě ，rén zhī běn yě 。rén qióng zé fǎn běn ，gù láo kǔ juàn jí ，wèi cháng bú hū tiān yě ；jí tòng cǎn dá ，wèi cháng bú hū fù mǔ yě 。qū píng zhèng dào zhí háng ，jié zhōng jìn zhì ，yǐ shì qí jun1 ，chán rén jiān zhī ，kě wèi qióng yǐ 。xìn ér jiàn yí ，zhōng ér bèi bàng ，néng wú yuàn hū ？qū píng zhī zuò 《lí sāo 》，gài zì yuàn shēng yě 。《guó fēng 》hǎo sè ér bú yín ，《xiǎo yǎ 》yuàn fěi ér bú luàn 。ruò 《lí sāo 》zhě ，kě wèi jiān zhī yǐ 。shàng chēng dì kù ，xià dào qí huán ，zhōng shù tāng 、wǔ ，yǐ cì shì shì 。míng dào dé zhī guǎng chóng ，zhì luàn zhī tiáo guàn ，mí bú bì jiàn 。qí wén yuē ，qí cí wēi ，qí zhì jié ，qí háng lián 。qí chēng wén xiǎo ér qí zhǐ jí dà ，jǔ lèi ěr ér jiàn yì yuǎn 。qí zhì jié ，gù qí chēng wù fāng ；qí háng lián ，gù sǐ ér bú róng 。zì shū zhuó nào wū ní zhī zhōng ，chán tuì yú zhuó huì ，yǐ fú yóu chén āi zhī wài ，bú huò shì zhī zī gòu ，jiào rán ní ér bú zǐ zhě yě 。tuī cǐ zhì yě ，suī yǔ rì yuè zhēng guāng kě yě 。

　　qū yuán jì chù 。qí hòu qín yù fá qí ，qí yǔ chǔ cóng qīn ，huì wáng huàn zhī 。nǎi lìng zhāng yí yáng qù qín ，hòu bì wěi zhì shì chǔ ，yuē ：“qín shèn zēng qí ，qí yǔ chǔ cóng qīn ，chǔ chéng néng jué qí ，qín yuàn xiàn shāng 、yú zhī dì liù bǎi lǐ 。”chǔ huái wáng tān ér xìn zhāng yí ，suí jué qí ，shǐ shǐ rú qín shòu dì 。zhāng yí zhà zhī yuē ：“yí yǔ wáng yuē liù lǐ ，bú wén liù bǎi lǐ 。”chǔ shǐ nù qù ，guī gào huái wáng 。huái wáng nù ，dà xìng shī fá qín 。qín fā bīng jī zhī ，dà pò chǔ shī yú dān 、xī ，zhǎn shǒu bā wàn ，lǔ chǔ jiāng qū gài ，suí qǔ chǔ zhī hàn zhōng dì 。huái wáng nǎi xī fā guó zhōng bīng ，yǐ shēn rù jī qín ，zhàn yú lán tián 。wèi wén zhī ，xí chǔ zhì dèng 。chǔ bīng jù ，zì qín guī 。ér qí jìng nù ，bú jiù chǔ ，chǔ dà kùn 。míng nián ，qín gē hàn zhōng dì yǔ chǔ yǐ hé 。chǔ wáng yuē ：“bú yuàn dé dì ，yuàn dé zhāng yí ér gān xīn yān 。”zhāng yí wén ，nǎi yuē ：“yǐ yī yí ér dāng hàn zhōng dì ，chén qǐng wǎng rú chǔ 。”rú chǔ ，yòu yīn hòu bì yòng shì zhě chén jìn shàng ，ér shè guǐ biàn yú huái wáng zhī chǒng jī zhèng xiù 。huái wáng jìng tīng zhèng xiù ，fù shì qù zhāng yí 。shì shí qū yuán jì shū ，bú fù zài wèi ，shǐ yú qí ，gù fǎn ，jiàn huái wáng yuē ：“hé bú shā zhāng yí ？”huái wáng huǐ ，zhuī zhāng yí ，bú jí 。

　　qí hòu ，zhū hóu gòng jī chǔ ，dà pò zhī ，shā qí jiāng táng mò 。shí qín zhāo wáng yǔ chǔ hūn ，yù yǔ huái wáng huì 。huái wáng yù háng ，qū píng yuē ：“qín ，hǔ láng zhī guó ，bú kě xìn ，bú rú wú háng 。”huái wáng zhì zǐ zǐ lán quàn wáng háng ：“nài hé jué qín huān ！”huái wáng zú háng 。rù wǔ guān ，qín fú bīng jué qí hòu ，yīn liú huái wáng ，yǐ qiú gē dì 。huái wáng nù ，bú tīng 。wáng zǒu zhào ，zhào bú nèi 。fù zhī qín ，jìng sǐ yú qín ér guī zàng 。

　　zhǎng zǐ qǐng xiāng wáng lì ，yǐ qí dì zǐ lán wéi lìng yǐn 。chǔ rén jì jiù zǐ lán yǐ quàn huái wáng rù qín ér bú fǎn yě 。qū píng jì jí zhī ，suī fàng liú ，juàn gù chǔ guó ，xì xīn huái wáng ，bú wàng yù fǎn 。jì xìng jun1 zhī yī wù ，sú zhī yī gǎi yě 。qí cún jun1 xìng guó ，ér yù fǎn fù zhī ，yī piān zhī zhōng ，sān zhì zhì yān 。rán zhōng wú kě nài hé ，gù bú kě yǐ fǎn 。zú yǐ cǐ jiàn huái wáng zhī zhōng bú wù yě 。

　　rén jun1 wú yú zhì xián bú xiāo ，mò bú yù qiú zhōng yǐ zì wéi ，jǔ xián yǐ zì zuǒ 。rán wáng guó pò jiā xiàng suí shǔ ，ér shèng jun1 zhì guó lèi shì ér bú jiàn zhě ，qí suǒ wèi zhōng zhě bú zhōng ，ér suǒ wèi xián zhě bú xián yě 。huái wáng yǐ bú zhī zhōng chén zhī fèn ，gù nèi huò yú zhèng xiù ，wài qī yú zhāng yí ，shū qū píng ér xìn shàng guān dà fū 、lìng yǐn zǐ lán ，bīng cuò dì xuē ，wáng qí liù jun4 ，shēn kè sǐ yú qín ，wéi tiān xià xiào ，cǐ bú zhī rén zhī huò yě 。《yì 》yuē ：“jǐng xiè bú shí ，wéi wǒ xīn cè ，kě yǐ jí 。wáng míng ，bìng shòu qí fú 。”wáng zhī bú míng ，qǐ zú fú zāi ！lìng yǐn zǐ lán wén zhī ，dà nù 。zú shǐ shàng guān dà fū duǎn qū yuán yú qǐng xiāng wáng 。qǐng xiāng wáng nù ér qiān zhī 。qū yuán zhì yú jiāng bīn ，bèi fā háng yín zé pàn ，yán sè qiáo cuì ，xíng róng kū gǎo 。yú fù jiàn ér wèn zhī yuē ：“zǐ fēi sān lǘ dà fū yú ？hé gù ér zhì cǐ ？”qū yuán yuē ：“jǔ shì jiē zhuó ér wǒ dú qīng ，zhòng rén jiē zuì ér wǒ dú xǐng ，shì yǐ jiàn fàng 。”yú fù yuē ：“fū shèng rén zhě ，bú níng zhì yú wù ，ér néng yǔ shì tuī yí 。jǔ shì jiē zhuó ，hé bú suí qí liú ér yáng qí bō ？zhòng rén jiē zuì ，hé bú bǔ qí zāo ér chuò qí lí ？hé gù huái jǐn wò yú ，ér zì lìng jiàn fàng wéi ？”qū yuán yuē ：“wú wén zhī ，xīn mù zhě bì dàn guàn ，xīn yù zhě bì zhèn yī 。rén yòu shuí néng yǐ shēn zhī chá chá ，shòu wù zhī wèn wèn zhě hū ？níng fù cháng liú ér zàng hū jiāng yú fù zhōng ěr 。yòu ān néng yǐ hào hào zhī bái ，ér méng shì zhī wēn huò hū ？”nǎi zuò 《huái shā 》zhī fù 。yú shì huái shí ，suí zì tóu mì luó yǐ sǐ 。

　　qū yuán jì sǐ zhī hòu ，chǔ yǒu sòng yù 、táng lè 、jǐng chà zhī tú zhě ，jiē hǎo cí ér yǐ fù jiàn chēng 。rán jiē zǔ qū yuán zhī cóng róng cí lìng ，zhōng mò gǎn zhí jiàn 。qí hòu chǔ rì yǐ xuē ，shù shí nián jìng wéi qín suǒ miè 。zì qū yuán chén mì luó hòu bǎi yǒu yú nián ，hàn yǒu jiǎ shēng ，wéi zhǎng shā wáng tài fù 。guò xiāng shuǐ ，tóu shū yǐ diào qū yuán 。

　　tài shǐ gōng yuē ：“yú dú 《lí sāo 》、《tiān wèn 》、《zhāo hún 》、《āi yǐng 》，bēi qí zhì 。shì zhǎng shā ，guò qū yuán suǒ zì chén yuān ，wèi cháng bú chuí tì ，xiǎng jiàn qí wéi rén 。jí jiàn jiǎ shēng diào zhī ，yòu guài qū yuán yǐ bǐ qí cái yóu zhū hóu ，hé guó bú róng ，ér zì lìng ruò shì ！dú 《fú niǎo fù 》，tóng sǐ shēng ，qīng qù jiù ，yòu shuǎng rán zì shī yǐ 。”

※提示：拼音為程序生成，因此多音字的拼音可能不準(zhǔn)確。

作者介紹

司馬遷

司馬遷（前145或前135—前87？），字子長(zhǎng)，西漢夏陽(yáng)（今陜西韓城，一說山西河津）人，中國(guó)古代偉大的史學(xué)家、文學(xué)家、思想家，被后人尊為“史圣”。他最大的貢獻(xiàn)是創(chuàng)作了中國(guó)第一部紀(jì)傳體通史《史記》（原名《太史公書》）。《史記》記載了從上古傳說中的黃帝時(shí)期，到漢武帝元狩元年，長(zhǎng)達(dá)3000多年的歷史。司馬遷以其“究天人之際，通古今之變，成一家之言”的史識(shí)完成的史學(xué)巨著《史記》，是“二十五史”之首，被魯迅譽(yù)為“史家之絕唱，無(wú)韻之離騷”。了解司馬遷的作品特點(diǎn)，主要在"遷"這個(gè)字上。